Saksıda Çilek Yetiştirme: Asidik Toprak, Sulama Takvimi ve Sürekli Meyve

Saksıda çilek yetiştirmek için tek bitki başına 5–10 litre drenajlı saksı, pH 5,8–6,2 aralığında %60 torf/cocopeat + %30 perlit + %10 kompost karışımı, günde 4–6 saat güneş ve yazın üst katman kurudukça 0,7–1,5 litre sulama yeterlidir. Gün-nötr (everbearing) çeşitler (Albion, San Andreas, Seascape) sezon boyu meyve verir; çiçeklenmeden itibaren potasyum ağırlıklı besleme verimi artırır.

Neden saksıda çilek?

Çilek yüzeysel köklü, kompakt yapıda ve asidik pH seven bir meyvedir. Balkonda, terasta hatta asılı saksılarda kolayca yetiştirilebilir. Gün-nötr çeşitlerle ilkbahardan sonbahar sonuna kadar taze meyve almak mümkündür.

Doğru saksı ve asidik toprak

• Hacim: Tek bitki için 5–10 L.
• Malzeme: Plastik veya kil; mutlaka drenaj delikli olmalı.
• Karışım: %60 torf/cocopeat + %30 perlit/pomza + %10 kompost.
• pH hedefi: 5,8–6,2.
• pH yüksekse asidik turba veya asidifiye gübre; düşükse az miktar dolomit kireci kullanılabilir.

Sürekli meyve için çeşit seçimi

• Gün-nötr: Albion, San Andreas, Seascape, Mara des Bois.
• Kısa gün: Camarosa gibi çeşitler.
• Fide tipi: Frigo ilkbahar için, taze fide yaz-sonbahar için uygundur.

Adım adım dikim ve bakım

1. Saksıya drenaj malzemesi koy.
2. Karışımı nemlendir.
3. Fideleri taç kısmı toprak hizasında olacak şekilde dik, arayı 25–30 cm bırak.
4. İlk sulamayı 0,7–1 litre yap.
5. Günde 4–6 saat güneş alan yere koy.
6. Çiçeklenmeden itibaren potasyum ağırlıklı gübre ver.
7. Sararan yaprakları ve fazla stolonları kes.

Sulama takvimi

• İlkbahar (12–20 °C): 2–3 günde bir, 0,7–1 L.
• Yaz (24–34 °C): Her gün/gün aşırı, 0,8–1,5 L.
• Sonbahar (10–18 °C): 3–5 günde bir, 0,5–0,9 L.
  Not: Suyu kök bölgesine ver, yaprakları ıslatma.

Besleme programı

• Vejetatif dönem: Dengeli NPK (12-12-18), 7–10 günde bir.
• Tomurcuk/çiçek: K ağırlıklı (15-5-30) + Ca-B, haftada bir.
• Meyve dönemi: K ağırlıklı + Mg, haftada bir.
  Organik olarak kompost çayı, solucan gübresi özütü veya yosun gübresi kullanılabilir.

Verim artırma

• İlk yıl stolonları kes.
• Malç (pirinç kabuğu, çam iğnesi vb.) kullan.
• Yazın %30 gölgeleme uygula.
• Çiçekleri hafif sallayarak tozlaşmaya yardımcı ol.

Hastalık ve zararlılar

• Külleme: Sabah sulaması, hava sirkülasyonu.
• Botrytis (gri küf): Sıkışık dikimden kaçın, olgun meyveyi bekletme.
• Trips/kırmızı örümcek: Yaprak altlarını kontrol et, sarı yapışkan tuzak kullan.
• Sümüklüböcek: Bira tuzağı veya bakır bant.

Kışlama ve yenileme

Ilıman bölgelerde saksıyı rüzgârdan koru. Soğuk bölgelerde don görmeyen aydınlık yere al. 2–3 yıl sonra yeni fidelerle yenileme yap.

Kimler uygulamamalı?

• Hiç güneş almayan balkon sahipleri.
• Düzenli sulama yapamayacak olanlar.

Hangi durumda işe yaramaz?

• Toprak pH’sı sürekli 7’nin üzerinde ise.
• Deliksiz saksı veya sürekli ıslak toprakta.

Çok kısa bilimsel notlar

• Çilek asidik pH’ta demir ve manganı daha iyi alır.
• Gün-nötr genotipler gün uzunluğundan bağımsız çiçek açar.
• Yüzeysel kökleri nedeniyle düzenli nem şarttır.
• C vitamini ve folat açısından zengindir.

SSS

1. Balkonda kaç haftada meyve verir?
   Dikimden 6–10 hafta sonra ilk meyveler görülür.
2. Kışın içeri almak gerekir mi?
   Sert don olan bölgelerde saksıyı korunaklı bir yere alın.
3. Musluk suyuyla olur mu?
   Olur; ama pH yüksekse uzun vadede yaprak sararması olabilir. Yağmur suyu daha uygundur.